یکی از شاخه‌های مهم علوم انسانی، هنر می‌باشد چرا که هنر در زندگی انسان‌ها بسیار تأثیرگذار بوده و می‌باشد. در حقیقت این هنر است که جامعه‌های انسانی را گاه به شکل آشکار و بیشتر مواقع به شکل پنهانی کنترل می‌کند و به آن شکل می‌دهد. هنر بر زندگی‌ها از تمدن‌های اولیه تا به امروز تأثیر بسیار زیادی داشته است، به طوری که در بسیاری از مواقع هنر در خدمت مذهب به کار گرفته شده تا مفاهیم مذهبی را بهتر انتقال دهند. گاهی با تغییر مذهب در تمدن‌های انسانی، هنر آنان نیز تغییر یافته است، همانند هنر اسلامی. تاریخ این مسئله را اثبات کرده است که هنر و مذهب بسیار به هم وابسته‌اند و در کنار یکدیگر باعث زنده ماندن و تداوم یکدیگر شده‌اند؛ به عبارتی هنر و مذهب در طول یکدیگر قرار دارند، نه در عرض هم.

لغت تذهیب واژه ای عربی است. تذهیب به معنای طلا کاری و زراندوزی کردن است از طرفی رنگ طلایی در هنر تذهیب به عنوان رنگ درخشانی است که ارزش ویژه ای دارد به همین دلیل تذهیب را زر گرفتن و طلاکاری دانسته اند. تذهیب را می توان مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا دانست که نقاشان و مذهبان برای هر چه زیبا کردن کتاب های مذهبی، علمی، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار، جنگهای هنری و قطعه های زیبای خط به کار می برند. به این ترتیب است که کناره‌ها و اطراف صفحه‌ها، با طرحهایی از شاخه‌ها و بندهای اسلیمی، ساقه، گلها و برگهای ختایی، شاخه‌های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و... مزین می‌شوند. شايد بتوان تاريخ آرايش و تذهيب قرآن را هم‌زمان با نوشتن آن دانست به اين معني كه نخست به منظور تعيين سر سوره‌ها، آيه‌ها، جزءها و سجده‌ها آن را به نوعي تزيين مي‌كردند. رفته رفته علاقه مفرط مسلمانان به قرآن و همچنين عشق به هنر، هنرمندان را بر آن داشت تا در تذهيب آن دقت بيشتري به كار برند و در نتيجه اين آثار از سادگي بيرون آمد و جنبه تزئيني به خود گرفت به خصوص قرآن‌هايي كه براي امراء و بزرگان نوشته مي‌شد. اين امر خود يكي از علل توجه هنرمندان به تزيين بيشتر و موجب تكامل فن تذهيب شد. نمونه ای از خوشنویسی باستانی کتاب قرآن که در دوره ی عثمانی تهیه شده است.

شما میتوانید با مراجعه به اینجا عکس های بیشتری از تذهیب نسخه های قدیمی قرآن کریم را ببنید.