هنرهای ایرانی و اسلامی از ناب ترین و قدیمی ترین فعالیت هایی است که مسلمانان از سال های دور به آن مشغولند و سوابق درخشانی نیز در این زمینه دارند. عمده آنچه بر شکل‌گیری و تزئین بناهای صدر اسلام تأثیر گذاشت ویژهٔ مسلمانان بود و این تأثیرات در خدمت اهدافی قرار گرفت که پیش از اسلام به آن شکل و صورت وجود نداشت. اکثر این هنرها، ساخت دست هنرمندانی است که از روح و جان خود برای خلق این آثار گرانبها، مایه می گذارند. هنر نساجی قالی یکی از این هنرهاست که جزء صنایع دستی محسوب می شود. صنایع دستی نوعی کار است که در آن لوازم تزئینی و کاربردی تنها با استفاده از دست یا ابزار ساده ساخته می‌شود. معمولاً این کلمه به روشهای سنتی ساختن کالاها اطلاق می‌گردد. استادکاری مخصوص هر یک از این موارد مهم‌ترین ملاک است. چنین چیزهایی اغلب از لحاظ فرهنگی و یا مذهبی فوق العاده هستند. لوازمی که بصورت تولید انبوه و یا با ماشین آلات مختلف ساخته می‌شوند جزء صنایع دستی نیستند. همانطور که گفته شد، نساجی جزئی از صنایع دستی محسوب می شود که در مورد این هنر ناب در ادامه توضیحاتی آمده است.
نساجی عبارتست از ریسندگی یا بافندگی که یک هنر بافتی است و در آن برای تولید پارچه، دو مجموعهٔ مجزا از نخ‌ها و رشته‌ها که تار و پود نامیده می‌شوند، در هم بافته می شوند. رشته‌های تار در قطعهٔ پارچه به صورت طولی، و رشته‌های پود در عرض از این سو به آن سو می‌روند. دانش نساجی در مورد الیاف و نخ‌های کاربردی در صنایع نساجی، پارچه‌های بافته‌شده، منسوجات بی‌بافت، پوشاک، کاربردهای نساجی در سایر صنایع، روشهای تولیدی و کنترل کیفی مرتبط، به تحقیق می‌پردازد.
