هنر اسلامی یا هنرهای مسلمانان به بخشی از هنر اطلاق میشود که در جامعه مسلمانان و نه لزوماً توسط مسلمانان رواج داشته است. هنر اسلامی یکی از دورانهای شکوهمند تاریخ هنر و یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشری درعرصه هنری به شمار میآید. هر چند ممکن است این هنرها در مواردی با تعالیم و شریعت اسلام انطباق نداشته باشد ولی تأثیر فرهنگ اسلامی و منطقه ای در آن به خوبی نمایان است. نمونه ای از این هنر، قلم زنی است که نمونه ای از آنرا در تصویر ملاحظه می فرمایید که اثر استاد منصور حافظ پرست می باشد.
بیوگرافی استاد حافظ پرست را از زبان خود ایشان بخوانید! منصور حافظ پرست مودّت هستم. بیست و هشتم شهریور ۱۳۲۴ در محله شیش خیابان مسجدسید اصفهان در خانوادهای هنرمند بدنیا آمدم. از کودکی حدوداً از ۶ سالگی مرحوم پدرم، استاد رجبعلی حافظپرست، مرا به کارگاه خود در سرای تحدید ( برج جهان نمای فعلی) میبرد. وقتی دوران ابتدایی را در دبستان ایران محله درب کوشک و دبستان محمدرضا شاه محله قبله دعا تمام کردم به خواسته پدرم به کارگاهش رفتم و تمام وقت به قلمزنی مشغول شدم. در سال ۱۳۴۶ برای ادامه تحصیل اقدام کردم و در دبیرستان شبانه سعدی موفق به اخذ دیپلم ریاضی شدم. در سال ۱۳۵۰ در بانک رفاه کارگران استخدام شدم اما در مواقع غیراداری همچنان هنر قلمزنی را ادامه میدادم. بیشترین علاقه من به سبک قلمزنی دوره صفوی ( خط، اسلیمی و ختائی) است. کارهای مشبک را هم به نحو مطلوب انجام میدهم. از بهترین آثاری که ساختهام یکی قلمزنی محراب سلطان محمد خدابنده ( اولجایتو) مسجد جامع اصفهان است که فعلاً در اداره راه و شهرسازی اصفهان میباشد و دوم، سنگابی موسوم به سنگاب امامحسین(ع) است که در کاخ موزه سعدآباد نگهداری میشود. همچنین من ساخت دستگاههای نجومی مثل اسطرلاب، کره سماوی و ذات الحلق را هم احیا کردم. تاکنون در چند نمایشگاه خارج از کشور نیز شرکت کردم.
پیشینه قلمزنی به زمان سکاها یا سیتها نسبت داده میشود که نژاد آریایی داشتند. کاربرد فلز، به ویژه مس در ایران و خاور نزدیک به چند هزار سال پیش از میلاد میرسد. دو سبک اصلی در قلمزنی ایران مطرح است که عبارتند از سبک تبریز و سبک اصفهان. در سبک تبریز برای حرکت قلم و انجام قلمزنی از حرکت و فشار مچ دست استفاده میشود و در سبک اصفهان از ضربات چکش. به همن سبب قلم تبریز صاف و کم عمق است ولی قلم اصفهان عمیقتر میباشد. قلم زنی در اصفهان نیز در دو سبک مجزا میباشد که به نامهای قلم ریز و فلم زنی برجسته شهرت دارد. قلم زنی برجسته دارای برجستگیهای عمیقتری میباشد و حالتی سه بعدی را ایجاد مینماید. این گونه از قلم زنی در ساخت ضریح امامان شیعه استفاده میگردد. قلمهای این هنر متنوع هستند و نامهای خاص خود را دارند مانند قلم سایه و قلم نیمبر. پس از ایجاد نقشها، قیر را جدا میکنند و روی شیارها گرده زغال میریزند و روی ظرف را با روغن جلای سیاه میپوشانند. به این ترتیب نقشهای قلمزده شده به شکل خطهایی تیره و مشخص دیده میشود. قلمهای این هنر متنوع هستند و نامهای خاص خود را دارند مانند قلم سایه و قلم نیمبر. پس از ایجاد نقشها، قیر را جدا میکنند و روی شیارها گرده زغال میریزند و روی ظرف را با روغن جلای سیاه میپوشانند. به این ترتیب نقشهای قلمزده شده به شکل خطهایی تیره و مشخص دیده میشود.
هنر ایرانی (قلم زنی)، گلدان برنز مشبک و حکاکی شده، اثر استاد منصور حافظ پرست -109