معماری در جهان اسلام یکی از بزرگترین جلوه‌های ظهور یک حقیقت هنری در کالبد مادی بشمار می‌رود. از لحاظ تاریخی معماری اولین هنری بشمار می‌آید که توانست خود را با مفاهیم اسلامی سازگار نموده، از طرف مسلمانان مورد استقبال قرار گیرد. معماری اسلامی بعنوان یکی از موفق ترین شیوه‌هایمعماری در تاریخ معماری جهان قابل بازشناسی است. مشهد که در ابتدا روستای کوچکی بود، در خاک توس و در دهکده سناباد بنا شد. این مکان با دفن هارون الرشید در آن اهمیت یافت و به “بقعه هارونیه” شهرت یافت. پس از دفن هارون، به دستور مأمون آرامگاهی به سبک معماری خراسانی در اطراف قبر ساخته می‌شود. آرامگاه امام رضا (ع) در مشهد یکی از معروف‌ترین بناهای مذهبی ساخته شده در ایران است؛ بنایی که با برخورداری از متنوع‌ترین ویژگی‌ها و عناصر معماری ایرانی – اسلامی، هر ساله پذیرای میلیون‌ها زائر و گردشگر است و تا به امروز بارها مورد بازسازی و توسعه قرار گرفته است. مرحوم سید محمد تقی مصطفوی که یکی از فضلاء و باستان شناسان در مورد کاشی های آستان قدس نوشته اند: درسال 612 که معاصر با سلطنت سلطان محمد خوارزمشاه بوده است، استاد معروف کاشی سازان زمان بنام محمدبن ابی طاهربن ابی الحسین کاشانی با همکاری هنرمند نامی دیگر موسوم به ابوزید نقاش ازاره کاشی دورادور حرم حضرت رضا (علیه السلام ) و محراب های کوچکی که بر دیوار جنوبی حرم مطهر نصب می باشد و کتیبه اطراف جبهه خارجی درب جنوبی حرم را ساخته است.
این کاشی ها در نوع خود بی نظیر و از ممتازترین کاشی ها هستند که در حدود نهصد سال است در حرم مطهر حضرت رضا (علیه السلام ) نصب شده اند و یادگار قرون و اعصار می باشند. شاهکارهای بی نظیری از قدیمی ترین کاشی های عهد اسلام بوجود آورده است که بر روی یک قسمت آن در ازاره حرم مطهر نام سلطان محمد خوارزمشاه را ذکر نموده اند و بر قسمت دیگر که کتیبه خارجی اطراف درب جنوبی حرم می باشد اسم باین این کار علی بن محمد المقری مرقوم رفته است. چهار طرف حرم مطهر از این کاشی ها پوشیده و این کاشی ها به ابعاد هندسی و در قالب های مخصوصی ساخته شده اند که بر ظرافت و زیبایی های آن می افزایند کاشی های ازاره حرم به اشکال هشت گوش بزرگ و کوچک و بعضی شش گوش می باشند و در چند رنگ ساخته شده اند روی آنها خطوط رقاع و ثلث و نقش های برجسته دیده می شوند.
از طاق گنبد تا سقف آن همه آئینه کاری شده و این کار در زمان ناصرالدین شاه قاجار بوسیله میرزا صادق خان قائم مقام نوری آئینه کاری و تذهیب گردیده و به انواع نقوش و اقسام اسلیمی ها با رنگ طلا و نقره و شنجرف و لاجورد و رنگ های گوناگون و بسیار زیبا ترکیب یافته و بینندگان را مجذوب می کند و آئینه کاری در سال 1282 پایان یافته است.
