مینیاتور در لغت به معنی کوچک تر نشان دادن است و مخفف شده کلمه فرانسوی «مینی موم ناتورال» است که حدوداً از دوره قاجاریان در زبان فارسی امروز مصطلح گردید. نقاشی مینیاتور که به اعتقاد اکثر محققان در ایران تولد یافته و بعد به چین راه برده است، از دوره مغول به صورت تقریباً کامل تر به ایران بازگشته و هنرمندان ایرانی، تلاش بی شائبه ای را در تکمیل و توسعه آن صرف کرده اند. نقاشی مینیاتور از جمله هنرهایی است که قابلیت به تصویر درآوردن تمامی طبیعت را در قالبی کوچک دارد. مینیاتوریست، هنرمندی است که آن چه را خود می اندیشد، یا می پندارد که بیننده علاقمند به دیدن آن است، تجسم می بخشد و لزوما تابع مقررات و قوانین حاکم بر فضای نقاشی نیست. مکاتب نقاشی مینیاتورهای ایرانی، از اولین قرون بعد از اسلام آغاز شده است. نقاشی مینیاتور ایرانی در قرون اولیه بعد از ظهور اسلام، در ترکیب با خط عربی تداوم یافته و بهترین نسخه های قرآن کریم را هنرمندان مبتکر ایرانی نوشته اند و به تزئین و تذهیب مصحف شریف پرداخته اند.
شیوه های نقاشی مینیاتور در ایران بسیار متنوع است. هر یک از استادان معروف نقاشی مینیاتور، تغییراتی در روش و شیوه هایی که قبل از خود متداول بوده، وارد نموده اند. این روشها را در طراحی می توان بطور کلی به سه دسته تقسیم کرد: طراحی مینیاتور رنگی، طراحی مینیاتور بدون رنگ و طراحی مینیاتور سفید قلم. طراحی مینیاتور رنگی که در تصویر ملاحظه می فرمایید نمونه ای از شاهکارهای استاد حسین بهزاد می باشد.
حسین بهزاد از سنین جوانی کارگاه مینیاتوری مستقلی در راستهٔ توتونفروشان واقع در کاروانسرای حاجی رحیمخان در کنار سبزهمیدان دایر کرد. کار او به سرعت با استقبال فراوان روبه رو شد. بهزاد به ویژه در کپی کردن از آثار مینیاتوری قدیم که سخت مورد توجه اروپاییان و دلالان ایرانی بود، استعداد و توانایی داشت. او به ویژه آثار کمالالدین بهزاد و رضا عباسی از مینیاتوریستهای صاحب نام دوران صفویه را با استادی تمام کپی میکرد. بی دلیل نیست که به وی لقب "شاعر رنگها" را داده اند!
هنر اسلامی - شاهکار مینیاتور فارسی - استاد حسین بهزاد - زکریای رازی - یونسکو - سال ۱۹۶۴ - ۱۶۵