خاتم کاری در دایره المعارف فارسی هنر آراستن سطح اشیاء به صورتی شبیه موزائیک ، با مثلث های کوچک. طرح های گوناگون خاتم همواره به صورت اشکال منظم هندسی بوده است .این اشکال هندسی را با قراردادن مثلث های کوچک در کنار هم نقش بندی می کنند . مثلث ها را از انواع چوب ، فلز و استخوان می سازند. هرچه مثلث ها ریزتر وظریفتر باشند، خاتم مرغوب تر است .در یک طرح خاتم ، برای ساختن کوچک ترین واحد هندسی، حداقل سه مثلث و برای بزرگ ترین آن ، حداکثر چهارصد مثلث به کار می رود.»
این هنر به شیوه امروزی قبل از صفویه و در عهد استیلای ایلخان مغول بر ایران و به دنبال پیدایش رابطه مستقیم بین ایران و چین ، به ایران راه یافته است. برخی دیگر از محققان نیز معتقدند که خاتم کاری در دوره دیلمان در ایران و در شهر شیراز پایه گذاری شد و در عصر صفویه به اوج شکوفایی رسید، زیرا از طرفی حمایت حکومت از هنرمندان و از دیگر سو ایجاد روابط بازرگانی با کشورهای دور و نزدیک به گسترش هنر خاتم کمک کرد. در ایران پیش از ظهور اسلام گونه ای خاتم سازی رواج داشته و شیوه کار آن چنین بوده که از چوب یکرنگ مکعب هایی به اضلاع چهار میلی متر می بریدند و با طرح های گوناگون روی صفحه ای نصب و میخکوب می کردند و این شیوه تا چند قرن پس از اسلام هم متداول بوده است. در حال حاضر منبری خاتم کاری شده با این روش در مسجد جامع عقیق شیراز وجود دارد که بیش از هزار سال از زمان ساخت آن می گذرد.
همانطور که دراین شکل مشاهده میکنید نمونه ای ازهنر خاتم به نمایش گذاشته شده است ک میتوان ازآن بعنوان محل نگهداری وسایل گرانبها و قیمتی استفاده کرد.
نمونه های دیگر از خاتم را شما می توانید در اینجا مشاهده کنید.
