هنر اسلامی هنری نیست که فقط به آیین اسلام ارتباط داشته باشد. اصطلاح «اسلامی» نه تنها به مذهب، بلکه به فرهنگ غنی و متنوع مردمانی که در سرزمینهایی که آیین اسلام در آن رواج دارد نیز اشاره میکند. هنر اسلامی غالباً عناصری سکولار را که توسط برخی از علمای اسلامی حرام شمرده نشده را نیز دربرمیگیرد. همچنین به آن دسته از مفاهیم و موارد هنری که در درون جوامع اسلامی تحت تأثیر عوامل منطقهای و فرهنگ بومی به وجود آمده است نیز هنر اسلامی گفته میشود. ظهور هنر اسلامی از دل دین و دولت جدید به صورت تدریجی و گام به گام نبود، بلکه همچون ظهور خود دین اسلام و حکومت اسلامی، روندی پرشتاب و ناگهانی داشت. عمده آنچه بر شکلگیری و تزئین بناهای صدر اسلام تأثیر گذاشت ویژهٔ مسلمانان بود و این تأثیرات در خدمت اهدافی قرار گرفت که پیش از اسلام به آن شکل و صورت وجود نداشت. هنر اسلامی یا هنرهای مسلمانان به بخشی از هنر اطلاق میشود که در جامعه مسلمانان و نه لزوماً توسط مسلمانان رواج داشته است. هرچند ممکن است این هنرها در مواردی با تعالیم و شریعت اسلام انطباق نداشته باشد ولی تأثیر فرهنگ اسلامی و منطقهای در آن بهخوبی نمایان است. هنر اسلامی یکی از دورانهای شکوهمند تاریخ هنر و یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشری در عرصه هنری بهشمار میآید و شامل انواع متنوعی از هنر همچون معماری، خوشنویسی، نقاشی، سرامیک و مانند آنها میشود. مینیاتور یکی از هنرها می باشد که نمونه ای از آن را در تصویر مشاهده می کنید.
استاد حسین بهزاد متولد 1273 هجری شمسی در تهران است. پدر وی، از قلمدان سازان و نقاشان آبرنگ بسیار زبردست و ماهر زمان خود بوده است. از سن هفت سالگي و به امر پدر در كارگاه قلمدان سازي ملا علي قلمدان ساز به كار مشغول شد. پس از چندي پدر و پدربزرگش هر دو به مرض وبا درگذشتند و حسين بهزاد دوران كودكي و نوجواني سخت و طاقت فرسايي را پشت سر گذاشت. فقر اقتصادي توأم با فشارهاي زايد الوصف ناپدري اش زندگي را سخت به كامش تلخ مي كرد. چند ماهی به مدرسه (شرف مظفر) رفت . اما از آن جایی که مدرسه دور بود و او به درس خواندن علاقه نداشت ، مدرسه را رها کرد و شاگرد حجره قلمدان سازی شد . گاهی نان خالی هم گیرش نمیامد و مجبور بود گرسنه بخوابد. اما عشق به طراحی و نقاشی او را زنده نگاه میداشت. خودش میگوید : «همیشه مداد و کاغذ توی جیبم بود». گاهی نصف شب، در نور مهتاب نقاشی میکرد. بدون شك در مينياتور قرن ما، يك استاد از جهت قدرت طرح و رنگ آميزي وجود دارد كه او حسين بهزاد هنرمند ايراني است. استاد، دارای شهرت جهانی بود و هنر مینیاتور را به اوج خود رسانید و بی جهت نیست که به ایشان، لقب "شاعر رنگ ها" را داده اند! استاد حسین بهزاد نقاش و مینیاتوریست نام آور ایرانی، در 21 مهر سال 1347 در سن 74 سالگی در تهران درگذشت. «ژان كوكتو» نويسنده و هنرمند معروف فرانسوي دربارۀ ایشان می گوید: «بهزاد پيغمبر افسونگري است از مشرق زمين داستانسرا! اگر هميشه مشرق زمين به قصههای هزار و يك شب و كاخهاي طلايي و كنيزكان زيبايش براي ما داستانها ميگفته، اين بار، مردی با موهای سفيد و چشمان با نفوذ و اندامی با خط ها و رنگهايش اشكال افسون كننده در مقابل چشمان ما گسترده است.
سیر تاریخی مینیاتور ایرانی به گذشته های دور پیش از ظهور اسلام میرسد اما میتوان گفت زمانی که ایرانیان توانستند در قرن سوم هجری قمری به دربار عباسیان وارد شوند نقاشی ایران پس از یک دوره رکود جانی دوباره گرفت. مینیاتور در لغت به معنی کوچک تر نشان دادن است و مخفف شده کلمه فرانسوی «مینی موم ناتورال» است که حدوداً از دوره قاجاریان در زبان فارسی امروز مصطلح گردید.
مینیاتور فارسی - دختر انگشت در دهان اثر استاد حسین بهزاد - ۸۳