معـماری ایرانی را باید بطور صحـیح از اعـماق تاریخ ایـن سرزمـیـن کهـن مـورد بررسی قـرار داد. ایرانیان از دیرباز به فعالیت های هنری مشغول بوده اند و آثار جالب، عجیب و به یاد ماندنی نیز از خود بجای گذاشته اند که حتی در مواردی زبان زد خاص و عام در سراسر جهان می باشد. معـماری ایرانی به شـش قـرن قـبل از میـلاد مسـیح و حتی قبل از اسلام، باز می گـردد. نوع معماری آن زمان عموما به شکل حکـاکـی بـر روی سـنگ، گـچکـاری، نـقاشـی، آجرکـاری، آئـیـنه کـاری، کـاشـی کـاری، مـوزائـیـک کـاری و دیـگـر کـارهـای تـزئـیـنی بوده است. هـنـرمـنـدان ایـرانی بـه دنـیـا ثـابـت کـردند کـه تـوانائـی هـای بالایی دارنـد و شـامـل احـتـرام بـسیار، بـخـاطر اثـرهـای تـاریخـی مـنـحـصر بـفـرد فـراوانـی کـه از خـود بـجـای گـذاشـتـه اند، هـسـتـند.
برای مثال، تخت جمشید یا پارسه (یا پرسپولیس، پرسهپلیس، هزارستون، صدستون و یا چهلمنار) نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که طی سالیان پیوسته، پایتخت باشکوه و تشریفاتیِ پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بودهاست. در این شهر باستانی کاخی به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا شدهاست و به مدت حدود ۲۰۰ سال آباد بودهاست. در نخستین روز سال نو گروههای زیادی از کشورهای گوناگون به نمایندگی از ساتراپیها یا استانداریها با پیشکشهایی متنوع در تخت جمشید جمع میشدند و هدایای خود را به شاه پیشکش میکردند. جالب است بدانید که اطراف این محل در یک فاصله نسبتا دور با مقر فرماندهی کوروش بزرگ آریایی، پوشیده از کوه است. این امر به این دلیل بوده که در حمله دشمنان، تاب و توان از آنها گرفته شود و آنها با حداقل انرژی به پایگاه حکومتی ایران وارد شوند! همچنین این ایده به تعدیل آب و هوا در آن منطقه نیز کمک کرده است. تصویری که ملاحظه می فرمایید نمونه ای از سازه های ایرانی در زمان های گذشته دور است که قدمتی 2500 ساله داشته و در تخت جمشید واقع در استان فارس کشور ایران است. حکاکی روی سنگ ها بدون هیچ ماشین الات صنعتی، ساخت ستون های محکم و استوار سنگی و همچنین هنر ناب ایرانی در این عکس مشهود است.
معماری قبل از اسلام - هنر ایرانی - شیراز، پرسپولیس - تخت جمشید - 39