معماری در جهان اسلام یکی از بزرگترین جلوه‌های ظهور یک حقیقت هنری در کالبد مادی بشمار می‌رود. از لحاظ تاریخی معماری اولین هنری بشمار می‌آید که توانست خود را با مفاهیم اسلامی سازگار نموده، از طرف مسلمانان مورد استقبال قرار گیرد. معماری اسلامی بعنوان یکی از موفق ترین شیوه‌هایمعماری در تاریخ معماری جهان قابل بازشناسی است. معماری اسلامی، شیوه‌ای از معماری است که تحت تأثیر فرهنگ اسلامی بوجود آمده. نیایش یکی از مهمترین نیازهای معنوی بشر محسوب می گردد و برآوردن آن نیازمند مکانی مشخص و دور از جهان مادیست.
به وجود آمدن نیایشگاه در دل آبادی ها و مرکزیت و عظمت آنها نشان از اهمیت و توجه ویژه جوامع بشری در طول تاریخ به این نیاز برجسته دارد.
ادیان مختلف در جهت هدایت انسان به سعادت و برجسته کردن ابعاد عبادی نیایشگاه های خود را با بهترین جلوها و در چشمگیرترین مکان ها بنا کرده اند. در این میان اسلام نیز به عنوان دینی جامع که تمام نیازهای بشری را مدنظر دارد از دیگر ادیان مستثنی نیست و مسجد را به عنوان مهمترین مرکز اجتماعی و عبادی مسلمانان مطرح می کند. صحن یا حیاط اولین ارتباط وارد شونده با مسجد است که تزیینات و روح مسجد را به نمایش می گذارد. با ورود به حیاط مساجد که باالگو گرفتن از مسجد پیامبر معمولا مربعی شکل هستند، روح مومن از جهان مادی جدا شده با رنگ و تزیینات الهی و پاکیزگی آب حوض میان صحن آماده تقرب گردد. مناره ها اولیه به عنوان میل های راهنما برای هدایت مسافران ساخته می شد که بعدها در مساجد برای راهنمایی مسافران و اذان گفتن ساخته شدند. ساخت اولین منازه به قرن سوم هجری باز می گردد. این بخش از مسجد در ابتدا به صورت منفرد و بعدها به صورت زوج در معماری مساجد جای گرفت.
